Zorginstituut adviseert geleidelijke instroom effectieve fysiotherapie in basispakket

Fysio- en oefentherapeutische zorg die van goede kwaliteit is en die werkt, kan volgens het Zorginstituut in de nieuwe situatie onderdeel zijn van het basispakket.

Ook fysio- en oefentherapeutische behandelingen kunnen op termijn per aandoening/functieprobleem opgenomen worden in het basispakket. Voordat dat mogelijk is, moet er wel aan twee voorwaarden zijn voldaan. Eerst moeten zorgaanbieders en patiëntenorganisaties gezamenlijk per functieprobleem bepalen wat goede fysio- en oefentherapeutische zorg is. Daarna moet het Zorginstituut beoordelen of deze zorg effectief is en voldoet aan de andere criteria voor toelating tot het basispakket. Dat adviseert het Zorginstituut in het rapport Systeemadvies fysio- en oefentherapie. Een nieuwe balans tussen de toegang tot en de betaalbaarheid van goede zorg.

Verzoek minister

Minister Schippers van VWS heeft het Zorginstituut gevraagd te onderzoeken of fysio- en oefentherapie op een andere manier in het basispakket opgenomen kunnen worden dan op de beperkte manier waarop dat nu het geval is. Om te bepalen of dit mogelijk is, adviseert het Zorginstituut om een ‘overgangstraject’ te starten en te evalueren.

Overgangstraject: goede fysio- en oefentherapie beschrijven en toetsen aan pakketcriteria

Fysio- en oefentherapeutische zorg die van goede kwaliteit is en die werkt, kan volgens het Zorginstituut in de nieuwe situatie onderdeel zijn van het basispakket. Daarom adviseert het Zorginstituut dat zorgaanbieders en patiëntenorganisaties tijdens het overgangstraject vanuit het perspectief van de patiënt per functieprobleem in kwaliteitsstandaarden beschrijven en onderbouwen wat goede fysio- en oefentherapeutische zorg is. Daarnaast moeten zij informatiestandaarden en meetinstrumenten voor de kwaliteit van zorg ontwikkelen en afspraken maken over de implementatie en borging daarvan.

Om zorgaanbieders en patiëntenorganisaties in staat te stellen deze rol in het overgangstraject te kunnen vervullen, adviseert het Zorginstituut ook om:

  • met de betrokken partijen na te gaan of er aanvullende maatregelen nodig zijn;
  • onderzoek naar de (kosten)effectiviteit van fysio- en oefentherapeutische behandelingen te prioriteren binnen bestaande onderzoeksprogramma’s of hiervoor extra middelen beschikbaar te stellen.

Wanneer een kwaliteitsstandaard gereed is, kan het Zorginstituut vervolgens toetsen of de behandeling in het basispakket kan worden opgenomen. Deze toetsing gebeurt aan de hand van de vier ‘pakketcriteria’ van het Zorginstituut: noodzakelijkheid, effectiviteit, kosteneffectiviteit en uitvoerbaarheid. Bij een positief oordeel kan het Zorginstituut aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport adviseren om de in de kwaliteitsstandaard beschreven goede zorg in het basispakket op te nemen. Op deze manier kunnen steeds meer effectieve fysio- en oefentherapische behandelingen deel gaan uitmaken van het basispakket.

Een deel van de huidige knelpunten vloeit (mede) voort uit de huidige bekostiging per zitting van fysio- en oefentherapie. Dat kan leiden tot een verkeerde prikkel: hoe meer zittingen worden gegeven en gedeclareerd, hoe groter de omzet van de fysio- of oefentherapeut is. Daarom adviseert het Zorginstituut als laatste onderdeel van het overgangstraject om de Nederlandse Zorgautoriteit te vragen samen met de zorgaanbieders, patiëntenorganisaties en zorgverzekeraars te onderzoeken welke andere bekostigingsmogelijkheden passend en haalbaar zijn, en die in de praktijk te testen.

Tijdens het overgangstraject zal het Zorginstituut ook een evaluatieonderzoek uitvoeren. Dit onderzoek moet in beeld brengen wat de gevolgen zijn van de instroom van fysio- en oefentherapie in het basispakket voor het gebruik en de kosten.

Vervolgadvies van het Zorginstituut

Op basis van de uitkomsten van het evaluatie-onderzoek, de resultaten van de praktijktest met een andere wijze van bekostiging en een nieuwe budgetimpactanalyse brengt het Zorginstituut een vervolgadvies uit. Hierin geeft het Zorginstituut aan of de overstap naar een open omschrijving van de te verzekeren prestatie fysio- en oefentherapie (het toekomstscenario) kan worden gezet.

De termijn waarop dit vervolgadvies verschijnt, is afhankelijk de snelheid waarmee de kwaliteitstandaarden tot stand komen en mate waarin de (kosten)effectiviteit van de in die standaarden beschreven goede zorg is aangetoond.

Huidige aanspraak leidt tot knelpunten

Fysio- en oefentherapie worden op dit moment alleen uit het basispakket vergoed voor een beperkt aantal chronische aandoeningen. Daarbij geldt voor volwassenen dat zij de eerste 20 behandelingen zelf moeten betalen. Deze beperkingen leiden in de praktijk tot een aantal knelpunten, bijvoorbeeld uitwijken naar duurdere vormen van zorg (onder meer operaties en ziekenhuisopnamen) en uitstellen of zelfs afzien van zorg. Daarom heeft minister Schippers van VWS aan het Zorginstituut gevraagd om te onderzoeken of fysio- en oefentherapie op een andere manier dan nu het geval is in het basispakket opgenomen kunnen worden.

Bron: FysioForum

Intensieve behandeling reuma verlaagt ziekteverzuim

Patiënten met reuma hebben meer ziekteverzuim en zijn zeven keer vaker arbeidsongeschikt dan ‘normale’ medewerkers. Intensief behandelen van reuma met biologicals (dure biotechnologische medicijnen) of met ‘ouderwetse medicijnen’ zorgt ervoor dat het ziekteverzuim daalt en patiënten productiever zijn op het werk. Dit concludeert gezondheidswetenschapper en epidemioloog Marieke ter Wee op basis van eigen onderzoek en bestaande literatuur. Ter Wee voerde het COBRA-light onderzoek (COmbinatie Behandeling Reumatoïde Artritis) uit bij de afdeling reumatologie van VUmc. Ter Wee promoveert 19 december bij VUmc.

In het COBRA-light onderzoek werden twee behandelstrategieën vergeleken:

  • 60 mg prednison per dag, 7.5 mg methotrexaat per week en 2 gr sulfasalazine per dag (“COBRA”)
  • Een schema met een lagere dosis prednison (30 mg) per dag en 25 mg methotrexaat per week (“COBRA-light”)

Beide behandelingen verlagen de ziekte activiteit drastisch, verbeteren het dagelijks functioneren en  beschermen tegen bot- en kraakbeenschade. Ook zorgen ze ervoor dat het aantal patiënten met ziekteverzuim met bijna 20% daalt.

Problemen eerder aanpakken

Opvallend is dat het ziekteverzuim niet naar ‘normaal’ gaat, maar naar het niveau van een jaar voor het starten met deze behandeling. En dit verzuim ligt echter nog altijd hoger dan bij de ‘normale’ bevolking.   Het aanpakken van de problemen rond arbeidsdeelname van reumapatiënten is een complexe zaak waarbij meer elementen dan alleen een goede behandeling een rol spelen. De problemen op het gebied van werk beginnen snel en zijn al aanwezig bij het begin van de ziekte. Dat betekent dat problemen rondom het werk in ieder geval direct bij de diagnose of begin moeten worden aangepakt, veel eerder dan nu gebruikelijk.

“Het inzicht dat vroegtijdig behandelen bij reuma niet alleen effect heeft op de ziekte maar ook op de arbeidsproductiviteit, is vernieuwend en maatschappelijk zeer relevant,”  volgens Ter Wee.

Het onderzoek is in samenwerking met Reade uitgevoerd.

Promovendus: M.M. ter Wee
Titel proefschrift: Rheumatoid Arthritis: Strategies that Work

bron: VUMC

Hardlopen is hot: veel hardlopers oververhit

Oververhitting meestal echter zonder gevaar

Vijftien procent van de deelnemers aan de Zevenheuvelenloop komt oververhit over de finish. Arts/onderzoeker Matthijs Veltmeijer van het Radboudumc ontdekte dat deze oververhitting voor een deel te voorspellen is. Fysieke inspanning is een belangrijke oorzaak voor de hitte, maar ook ‘hardloperskoorts’ speelt een rol. Zolang er geen symptomen zijn, is behandelen van oververhitting niet per se nodig. Matthijs Veltmeijer promoveert op 18 november op zijn onderzoek.

Tijdens het hardlopen stijgt de lichaamstemperatuur. Zodra deze boven de 40 graden uitkomt, spreken we van oververhitting. Hierdoor kunnen problemen ontstaan, zoals warmte-uitputting, flauwvallen, of in het ergste geval een hitteberoerte. Om meer inzicht te krijgen in het risico op oververhitting onderzocht Matthijs Veltmeijer het temperatuurverloop bij 227 hardlopers tijdens de Zevenheuvelenloop. Gemiddeld hadden de lopers voor de wedstrijd een temperatuur van 37,6 graden. Na vijftien kilometer hardlopen was dat gemiddeld 39,2 graden. Vijftien procent van de lopers kwam warmer dan 40 graden over de finish.

Oververhitting voorspellen

De temperatuur van de loper op de finishlijn bleek het beste te voorspellen op basis van de temperatuurstijging tijdens de warming up. Deze voorspelling werd zelfs stukken beter als ook de temperatuurgegevens van eerdere wedstrijden in de berekening werden meegenomen. Een goede voorspelling van de kans op oververhitting biedt lopers de mogelijkheid om voorafgaand, of tijdens een loopwedstrijd rekening te houden met voldoende koeling.

Hardloperskoorts

De lichaamstemperatuur stijgt voornamelijk door de fysieke inspanning. Maar door het hardlopen komen ook ontstekingseiwitten vrij in het bloed die de lichaamsthermostaat mogelijk ook omhoog draaien, net zoals bij koorts tijdens een infectie. Het onderdrukken van deze ‘hardloperskoorts’ leidde er in een kleinschalige studie inderdaad toe dat sporters een lagere lichaamstemperatuur hadden na fysieke inspanning. Matthijs Veltmeijer: ‘Dit laat zien dat verhoging van de thermostaat een rol speelt, al blijft de warmteproductie door het bewegen zelf de belangrijkste oorzaak van oververhitting.’

Probleemloos oververhit

Matthijs Veltmeijer: “Opmerkelijk veel lopers worden te warm. Maar zolang er geen symptomen zijn, is het behandelen van oververhitting niet per se nodig.” Volgens Veltmeijer zijn er een aantal redenen voor het ontbreken van problemen. Zo is de oververhitting tijdens de Zevenheuvelenloop van korte duur. Ook hebben de lopers vanwege het koele herfstweer voldoende mogelijkheden om af te koelen. Dit benadrukt het feit dat hitteberoerte vooral een risico is bij langdurige inspanning bij warm weer. “Op basis van de weersverwachtingen van aankomende zondag verwacht ik geen oververhittingsproblemen bij deelnemers aan de Zevenheuvelenloop.”

(Bron: RadboudUMC)

Kamervragen over de noodkreet contracteerronde fysiotherapie

Is het waar dat de behandelindex niet transparant is, zodat voor de fysiotherapeut niet duidelijk is welke regels de verzekeraar daarbij hanteert?

Behandelindex Fysiotherapie – Kamervragen

Vragen van de leden Leijten en Van Gerven (beiden SP) aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de noodkreet over de nieuwe contracteerronde fysiotherapie. (ingezonden 7 oktober 2016)

  1. Wat is uw reactie op de noodkreet van de fysiotherapeut dat het contracteringsproces niet goed verloopt en de fysiotherapeut geen gelijkwaardige positie heeft in de onderhandeling met de zorgverzekeraars? 1)
  2. Wat vindt u ervan dat er in de contractering van fysiotherapie door de zorgverzekeraars in feite alleen nog maar gestuurd wordt op de behandelindex? Vindt u dit de juiste insteek om de volledige inkoop op te baseren?
  3. Is het waar dat de behandelindex niet transparant is, zodat voor de fysiotherapeut niet duidelijk is welke regels de verzekeraar daarbij hanteert? Is het waar dat verzekeraars voor de behandelindex verschillende regels, bijvoorbeeld het behandelgemiddelde als indicator voor doelmatigheid, hanteren en deze ook per jaar wisselen? Vindt u niet dat deze regels transparant en eenduidig zouden moeten zijn? Zo ja, wat gaat u doen om dit te bewerkstelligen? Zo nee, waarom niet?
  4. Wat vindt u er vervolgens van dat fysiotherapeuten hun patiënten eigenlijk moeten dwingen om deel te nemen aan een kwaliteitsonderzoek omdat zij bij te weinig deelnemers vanuit hun praktijk worden gestraft met een tariefskorting en een terugzetting van het contract naar een standaardcontract? Hoeveel zorgverzekeraars stellen dit soort voorwaarden in hun contractering van fysiotherapie?
  5. Vindt u het terecht dat fysiotherapeuten gevraagd wordt om de klantervaringen te meten voor de zorgverzekeraars zonder compensatie daarvoor zodat het ten koste gaat van de tijd die aan de patiënt kan worden besteed?
  6. Kunt u aangeven of hier sprake is van een inspannings- dan wel resultaatverplichting? Zijn hier verschillen tussen de verzekeraars? Zo ja, welke? Wat is uw oordeel daarover?
  7. Kunt u inzicht geven in de benchmark 2016 aan de hand waarvan zorgverzekeraar Achmea de fysiotherapeuten wil afrekenen in 2017? Zo nee, hoe moet men dan de vrijheid interpreteren die zorgverzekeraar Achmea voor zichzelf inbouwt om middenin het contractjaar een overeenkomst te verbreken omdat de benchmark 2016 is overschreden? Zo ja, hoe ziet deze benchmark er precies uit en vindt u de mogelijkheid halverwege het jaar het contract op te zeggen een wenselijke ontwikkeling voor de patiënten die op dat moment onder behandeling zijn bij een bepaalde fysiotherapeut en dus gedwongen worden zelf bij te betalen of halverwege een behandeling over te stappen naar een andere fysiotherapeut?
  8. Is er sprake van dat fysiotherapeuten in 2017 van de zorgverzekeraars moeten behandelen onder de kostprijs? Kunt u de tariefontwikkeling schetsen vanaf 2012 tot 2016? Zijn deze prijzen in lijn met de kostenontwikkeling en inflatie? Hoe was de ontwikkeling van de administratieve lasten bij fysiotherapeuten in deze periode?
  9. Zou in de fysiotherapie ook niet ‘het roer om gaan’, met onder andere eerlijkere onderhandelingen tussen zorgverzekeraars en fysiotherapeuten? Zo ja, hoe beoordeelt u dan het feit dat fysiotherapeuten blijkbaar wederom een contract voorgelegd krijgen van de zorgverzekeraars waarbij het in de praktijk niet mogelijk is daarover te onderhandelen en zij moeten ‘tekenen bij het kruisje’?
  10. Zijn er al resultaten te melden van de werkgroep Paramedie van ‘het roer gaat om’, waarvan u de voortgang zou monitoren? Zijn eventuele resultaten hiervan al zichtbaar bij de contractering voor 2017?
  11. Vindt u het toelaatbaar dat fysiotherapeuten door de zorgverzekeraars gedwongen worden om ‘trusted third parties’ toegang te geven tot de elektronische patiëntendossiers? Kunt u uw antwoord toelichten?
  12. Bent u bekend met stichting Miletus, een samenwerkingsverband van zorgverzekeraars? Klopt het dat deze stichting in opdracht van zorgverzekeraars onderzoek doet naar nieuwe meetinstrumenten bij fysiotherapeuten?
  13. Is hier sprake van een dubbelop-situatie en verspilling van publieke middelen aangezien het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) zelf meetinstrumenten heeft ontwikkeld en in een landelijke database gegevens verzamelt?2)
  14. Klopt het dat zorgverzekeraars via stichting Miletus patiënten rechtstreeks kunnen benaderen om hen te vragen naar hun ervaringen met een bepaalde fysiotherapeut? Zo ja, hoe komen zorgverzekeraars aan die contactgegevens? Gaan ze daarbij inderdaad gebruikmaken van de huisstijl van de zorgverlener? In hoeverre is de keuze voor deelname aan het onderzoek daadwerkelijk vrijblijvend en welke invloed heeft het besluit om niet aan het onderzoek deel te nemen op het tarief/het contract enzovoorts van de fysiotherapeut? Zo nee, hoe zit het dan precies?
  15. Klopt het dat fysiotherapeuten in hun contracten worden verplicht gebruik te maken van bepaalde vragenlijsten, zoals bijvoorbeeld de Patient Related Experience Measure (PREM), zonder dat de fysiotherapeuten weten wat die vragenlijsten inhouden? Wat is het oordeel van de KNGF over deze vragenlijsten?
  16. In hoeverre is de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) op de hoogte van de voorwaarden die gesteld worden aan fysiotherapeuten? Gelden deze voorwaarden ook op een vergelijkbare wijze voor andere paramedici of aanbieders van eerstelijnszorg?

1) Noodkreet fysiotherapeut onderhands meegestuurd.
2) kngf.nl/vereniging/Programmas+en+projecten/mkib.html

Aanvullende vragen

Inmiddels zijn er aanvullende schriftelijke vragen van de leden Leijten en Van Gerven (SP) aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over onterechte suggestie dat de fysiotherapie van mensen in de aanvullende verzekering vergoed is. Deze na de uitzending van zorg.nu van 11-10-2016

  1. Wat vindt u ervan dat mensen met een dure aanvullende verzekering denken dat fysiotherapie (maar ook andere paramedische zorg) vergoed is, terwijl de zorgverzekeraar bij de fysiotherapeut afdwingt dat deze korter behandelt dan het aantal vergoedde behandelingen? 1)
  2. Erkent u dat het niets te maken heeft met wat mensen nodig hebben, maar puur met geld dat fysiotherapeuten worden gedwongen korter te behandelen dan de patiënt nodig heeft? Zo neen, op welke wetenschappelijke basis is de behandelindex gebaseerd? Zo ja, is dit een overtreding van de zorgplicht van de zorgverzekeraar?
  3. Erkent u tevens dat behandelindex de relatie tussen behandelaar en patiënt ernstig onder druk zet? Welk een voordeel heeft dit volgens u?
  4. Herkent u de klacht van de Nederlandse Patiëntenfederatie dat patiënten moeten wisselen van fysiotherapeut terwijl ze nog niet klaar zijn met de benodigde behandeling, omdat hun vertrouwde fysiotherapeut bij verder behandelen financieel gestraft wordt?
  5. Op welke wijze draagt het gebruik van de behandelindex bij aan transparantere zorg en minder bureaucratie?
  6. Bent u bereid in te grijpen en de behandelindex te verbieden als basis voor zorginkoop?
    1) Zorg.nu 11 oktober (Avrotros)

(Bron: FysioForum & AvroTros)

Nieuwe vragenlijst meet uitkomsten longrevalidatie

longrevalidatie vragenlijst

Het NIVEL heeft samen met astmapatiënten een korte vragenlijst ontwikkeld om de uitkomsten van klinische longrevalidatie te meten. Het is een zogeheten PROM-vragenlijst over de ervaren effecten van de behandeling. De vragenlijst is in opdracht van het Longfonds en de Vereniging Nederland Davos ontwikkeld om de gevolgen van longrevalidatie in derdelijns longcentra te evalueren.

Ervaren effecten van klinische longrevalidatie

De vragenlijst gaat over de effecten van klinische (derdelijns) longrevalidatie op de kwaliteit van leven van mensen met ernstig astma. Als ‘Patient Reported Outcome Measure’ (PROM) brengt deze vragenlijst de ervaringen van patiënten met de uitkomsten of ervaren effecten van zorg in kaart. De lijst telt 23 vragen over vijf onderwerpen: fysiek functioneren, sociaal functioneren, omgaan met astma, kennis over astma en medicijnen. Dit zijn vijf valide en betrouwbare schalen om de effecten van longrevalidatie te meten. De vragenlijst heet CaReQoL Astma omdat het gaat over Care Related Quality of Life.

Vragenlijst ontwikkeld met en voor patiënten

Het NIVEL heeft deze vragenlijst gemaakt in samenwerking met het Longfonds en de Vereniging Nederland Davos. Bij iedere stap in het onderzoek zijn patiënten met ernstig astma betrokken. Eerst is in twee focusgroepsgesprekken aan 14 astmapatiënten gevraagd welke effecten zij van longrevalidatie verwachten. Vervolgens is een conceptvragenlijst in 15 cognitieve interviews met patiënten getest op begrijpelijkheid, interpretatie en volledigheid. Na de nodige aanpassingen is de vragenlijst in een kwantitatieve testfase ingevuld door 195 patiënten met ernstig astma die ervaring hadden met klinische longrevalidatie. Op basis hiervan zijn de meeteigenschappen van de vragenlijst vastgesteld en is de vragenlijst verder ingekort.

Genoemde effecten van longrevalidatie

De focusgroepgesprekken leverden veel verschillende onderwerpen en mogelijke effecten op. Deelnemers spraken bijvoorbeeld over een betere conditie en minder last van prikkels, meer energie om dingen te kunnen ondernemen, meer kennis over astma, beter met astma kunnen omgaan, en het afbouwen van of beter ingesteld zijn op medicijnen. Deze onderwerpen komen allemaal terug in de ontwikkelde vragenlijst.

Toepassing in klinische effectstudie

Resultaat van dit onderzoek is een korte vragenlijst die gereed is voor algemeen gebruik en die zal worden gebruikt in een klinische studie naar de effecten van longrevalidatie in het hooggebergte (Davos, Zwitserland) en op zeeniveau (Nederland) op de kwaliteit van leven van patiënten met ernstig astma. Daarnaast kan de PROM worden ingezet voor het meten van effect van longrevalidatie in het algemeen.

Opdrachtgever: Longfonds en Vereniging Nederland Davos

Subsidiënt: Patiëntenfederatie Nederland

(Bron: nivel)

Fysiotherapie bij rugklachten

Fysiotherapie bij rugklachten

Fysiotherapie bij rugklachten. Fysiotherapie of fysiotherapeut is één van de eerste dingen die mensen roepen als iemand rugklachten heeft. De fysiotherapeut kan inderdaad iemand met rugklachten weer op weg helpen.

Fysiotherapie

Fysiotherapie is voortgekomen uit het beroep heilgymnastiek. Een heilgymnast, de vroegere fysiotherapeut dus, gaf mensen oefeningen en massage om lichamelijke klachten te bestrijden. Later kwam daar de fysische techniek bij en het vak fysiotherapie was ontstaan.

Rugklachten en de fysiotherapeut

Een fysiotherapeut kan onderzoeken waar je rugklachten vandaan komen. Als de oorzaak bekend is, dan kan een behandelplan worden opgesteld om de klachten aan de rug te verhelpen. Meestal zal de fysiotherapeut je begeleiden naar herstel door je te voorzien van adviezen voor thuis. Tijdens de behandeling in de praktijk kan de fysiotherapeut, afhankelijk van de ernst van de rugklachten:

Fysiotherapie bij rugklachten; een behandeling op maat

Afhankelijk van je klachten zal de fysiotherapeut dus een fysiotherapie-op-maat-behandelplan samenstellen om je zo goed mogelijk te helpen met je herstel. Enkele basisoefeningen voor thuis zijn vaak standaard en kunnen bij rugklachten worden gebruikt om de rug te ontspannen en soepel te houden. Vaak verdwijnt de pijn vanzelf door het doen van die oefeningen. Fysiotherapie bij rugklachten is dus een prima manier om van de klachten te kunnen herstellen.

Oefeningen van de fysiotherapeut

Enkele oefeningen die je kunt doen bij rugklachten zijn prima uit te voeren vanuit je bed. Een goed begin van de dag!

  1. “Onderrug in ondergrond”: Lig op je rug met de benen gestrekt en probeer de onderrug in de ondergrond te duwen. Houd drie tellen vast en ontspan. Herhaal dit 20 keer. Variatie: knieën gebogen en voeten op de ondergrond.
  2. “Been verlengen”: Lig op je rug met de benen gestrekt en probeer telkens één been langer te maken. Voer de beweging langzaam en vloeiend uit. 20 herhalingen.
  3. “Bekkenbrug”: Lig op je rug met de knieën gebogen en de voeten op de ondergrond. Duw nu eerst je onderrug in de ondergrond, zodat je billen een stukje van de grond komen. Probeer nu je staartbeentje van de grond te krijgen en dan de onderste lendewervel en dan de lendewervel daarboven. Van lendewervel naar borstwervel helemaal naar boven. Uiteindelijk heb je je bekken omhoog getild en een soort van brug gecreëerd. Ga nu weer wervel voor wervel naar beneden. Maar nu van borst- naar lendewervel. 2x 10 herhalingen.
  4. “Appels plukken”: Ga rechtop zitten met de armen omhoog. Probeer nu één voor één de armen uit te rekken naar boven. Alsof je naar een hoog hangende appel reikt. Voer de beweging vloeiend en langzaam uit. 20 herhalingen.

Er zijn nog veel meer oefeningen, die kunnen bijdragen om de rugklachten te verhelpen. Tijdens een bezoek aan de fysiotherapeut zul je meer geschikte oefeningen uitgelegd krijgen om de rugklachten te doen verdwijnen.

Maak een afspraak